پایگاه خبری تحلیلی افق تحلیل آنلاین:
رئیسان جمهوری تاجیکستان و ازبکستان در دوشنبه و رئیسان‌جمهوری قرقیزستان و قزاقستان در آستانه، توافقنامه‌هایی به گفته خود «تاریخی» را امضا کردند که به اعتقاد کارشناسان نماد گذار به مرحله کیفی جدید روابط در آسیای میانه با اشتراکات عمیق فرهنگی است.
خبرگزاری کازینفورم روز یکشنبه اعلام کرد که، قاسم ژومات توکایف و صادیر جپاروف رئیسان جمهوری قزاقستان و قرقیزستان توافق‌نامه‌ای را درباره تعمیق و گسترش روابط ائتلافی بین دو کشور امضا کردند. این مراسم پس از نشست شورای عالی بین دولتی با حضور سران دو کشور در شهر آستانه برگزار شد.
توکایف رئیس‌جمهوری قزاقستان این سند را «تاریخی» خواند و گفت: معاهده تعمیق و گسترش روابط دو کشور انگیزه جدیدی به توسعه روابط قزاقستان و قرقیزستان خواهد داد. توکایف همچنین اشاره کرد که طرفین قصد دارند گردش مالی تجاری متقابل را از ۱.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ به ۲ میلیارد دلار افزایش دهند.
صادیر جپاروف به نوبه خود تاکید کرد: بین قزاقستان و قرقیزستان هیچ اختلاف سیاسی یا منطقه ای وجود ندارد. قزاقستان همسایه نزدیک ما، کشوری برادر و یکی از شرکای تجاری اصلی ما است. قزاقستان در اولویت سیاست خارجی ما قرار دارد.
دومین نشست گفت‌وگوهای راهبردی شورای همکاری خلیج فارس و آسیای میانه در تاشکند برگزار شد و دو طرف یک برنامه اقدام مشترک چهار ساله را به تصویب رساندند.
این سخنان دو رئیس جمهوری در حالی مطرح شد که در سال‌های اخیر مشکلات مربوط به کنترل مرزها در روابط دو کشور مشاهده شده است. هنگامی که مقامات جمهوری دو همسایه بازرسی خود را بدون هیچ توضیحی افزایش دادند، کامیون ها و قطارهای حمل بار قرقیزستان به طور مرتب در مرز با قزاقستان گیر می کردند (آن هم با وجود اینکه هر دو کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند، جایی که اصل جابجایی آزاد کالاها اعمال می شود).
یکی از این رویدادها در آگوست سال گذشته میلادی و پس از آن رخ داد که قرقیزستان تامین آب آبیاری همسایگان خود از مخزن کروف را محدود کرد که این امر به آسیب جدی به محصولات کشاورزی در جنوب قزاقستان منجر شد. با توجه به افزایش ترافیک در مرز، قرقیزستان حتی پیشنهاد توسعه یک راهگذر حمل و نقل جنوبی به روسیه را با دور زدن قزاقستان مطرح کرد.
بخشدار سرولایت گفت: ریزش بار تریلی حامل میوه‌های منجمد موجب شد تا برای ساعاتی جاده ترانزیتی آسیای میانه مسدود شود.
در مورد توافقنامه گسترش روابط دو کشور که امضا شد، در این سند از جمله اقدامات مشترک کشورها در صورت تهدید نظامی پیش بینی شده است. در این بیانیه آمده است که سرزمین ها و منابع هر دو کشور نباید «به منظور تهیه یا انجام تجاوز یا سایر اقدامات خصمانه علیه طرف متعاهد دیگر» مورد استفاده قرار گیرد.
این توافقنامه همچنین تقویت ارتباط اقتصادی دو کشور را «از طریق ایجاد شرایط مساعد برای دسترسی متقابل به کالاها، خدمات و سرمایه‌گذاری‌ها، حفاظت از آنها در قلمرو کشورهای خود و اجرای پروژه‌های سرمایه‌گذاری مشترک» فراهم می‌کند.
ازبکستان – تاجیکستان؛ گذار به مرحله جدید روابط
به گزارش فرغانه همزمان با دیدار سران قزاقستان و قرقیزستان در شهر آستانه، شوکت میرضیایف رئیس جمهور ازبکستان و امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان نیز در شهر دوشنبه توافقنامه روابط دو کشور را امضا کردند که میرضیائف هم آن را اقدامی تاریخی خواند.
به گزارش دفتر مطبوعاتی دولت ازبکستان در مذاکرات سران کشورها خاطرنشان شد که امضای توافقنامه روابط دو کشور نماد گذار به مرحله کیفی جدید در روابط دوشنبه و تاشکند است.
میرضیایف گفت: در سال‌های اخیر، در نتیجه گفت‌وگوی فعال در بالاترین سطح با روحیه اعتماد و حمایت متقابل، روابط دوستانه بین کشورها به سطح بی‌سابقه‌ای ارتقا یافته است. او افزود: برای اجرای معاهده تاریخی که امضا شد، افزایش اثربخشی تماس ها در همه سطوح، پارلمان‌ها، دولت‌ها، آژانس‌های امور خارجه، وزارتخانه‌ها و مناطق ضروری است.
میرضیایف در بیانیه ای رسانه‌ای تاکید کرد که تاجیکستان برای ازبکستان «نزدیک‌ترین، قابل اعتمادترین و قرن‌ها آزمایش شده‌ترین شریک راهبردی» است. مردم برادر ازبک و تاجیک به طور جدایی ناپذیری با پیوندهای قوی دوستی چند صد ساله به هم مرتبط هستند. ما با تاریخ، ارزش‌های فرهنگی و معنوی، سنت‌ها و آداب و رسوم مشترک گرد هم آمده ایم.
امامعلی رحمان هم از سطح بالای روابط سیاسی با ازبکستان، توسعه و گسترش همکاری ها در زمینه های تجاری، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی ابراز خرسندی کرد.
رحمان گفت: من مطمئن هستم که این معاهده به افشای گسترده‌تر ظرفیت تعامل ما کمک خواهد کرد. این سند همچنین به عامل مهمی در تقویت صلح و ثبات در منطقه ما – آسیای مرکزی- تبدیل خواهد شد.
در مجموع، در سفر رسمی شوکت میرضیایف به تاجیکستان، ۲۸ سند امضا شد. طرفین توافق کردند که گردش مالی تجاری خود را در سال های آینده به ۲ میلیارد دلار افزایش دهند.
